Quartier ConneXion 

Gevangenissen van Vorst en Sint-Gillis: van een afgesloten site naar een open stadswijk die mensen samenbrengt 

De gevangenissen van Sint-Gillis en Vorst zijn vandaag twee afgesloten ‘wijken’ van 6,5 hectare (meer dan 10 voetbalvelden) in het midden van onze stad. Vooruit.brussels wil hier een nieuw, open stadsdeel van maken. Een plaats waar Brusselaars samenkomen om te creëren en te ontspannen en in de toekomst ook om te wonen en te studeren. 

De gevangenis van Vorst staat vandaag al leeg en ook de gevangenis van Sint-Gillis zal binnenkort leeg komen te staan. Voor Vooruit.brussels is er dus geen tijd te verliezen. De site moet al zo snel mogelijk nieuwe functies krijgen.  

Door de afgesloten sites aan beide zijden van de Verbindingsstraat letterlijk open te breken creëren we een nieuwe buurt die mensen net met elkaar zal verbinden. Welkom in Quartier ConneXion.  

Op korte termijn

Stilstaan is achteruit gaan. Voor Vooruit.brussels moet de gevangenis van Vorst, die vandaag al leeg staat, zo snel mogelijk nieuwe, tijdelijke invullingen krijgen.
En wanneer de laatste gevangenen de gevangenis van Sint-Gillis hebben verlaten, moet ook deze site zo snel mogelijk open worden gesteld voor de buurt.   

Vooruit.brussels wil het enorme potentieel van de sites benutten om hier op korte termijn een bruisend, creatief, sportief en groen stadsdeel van te maken dat mensen samenbrengt. En zo vermijden we ook dat de gebouwen lang leeg blijven staan, wat tot een stadskanker kan resulteren. 

Door in te zetten op tijdelijk gebruik op creëren we snel plaats om te ontspannen en te sporten, bieden we ruimte aan de vele Brusselse artiesten die vandaag moeilijk atelierruimte vinden en leggen we de basis voor een nieuwe stadspark.        

We ontdekken zo ook waar nood aan is en wat werkt op deze strategische plaats en kunnen de langetermijnstrategie van dit nieuwe stadsdeel grondig voorbereiden.   

1. CREATIVITEIT 

Brussel is één van dé artistieke hotspots in de wereld en daar zijn we terecht trots op. Sint-Gillis en Vorst hebben historisch en tot op vandaag een grote aantrekkingskracht op kunstenaars.  

Aan presentatie-plekken is er geen gebrek in Brussel, maar er is een groeiende nood aan creatie-plekken. Beschikbare ruimtes worden schaarser en duurder. Kunstenaars vinden steeds moeilijker een geschikte atelierruimte en hun financiële mogelijkheden zijn beperkt. 

De typologie van de gevangenis is ideaal om kunstenaarsateliers in te richten. Muzikanten en bands kunnen er terecht om te repeteren in de repetitieruimtes en de grote theaterzaal van de gevangenis van Vorst krijgt een nieuw leven als concertzaal.
De site leent zich ook uitstekend om een absolute street art hotspot te worden. In bepaalde delen van de gebouwen kunnen streetartists hun creativiteit volledig de vrije loop laten.  
Vooruit.brussels ziet Quartier ConneXion ook als ideale locatie om artistiek werk te tonen aan het grote publiek en performances en expo’s te organiseren.
We voorzien ook een openluchttheater voor openluchtvoorstellingen, film screenings en optredens.

“Als we verder willen bouwen aan Brussel als internationale kunstenstad moeten we niet enkel inzetten op presentatie-plekken, maar ook op kwalitatieve en betaalbare werkruimtes voor de makers in deze stad. Die nood is er vandaag meer dan ooit!” Hilde Peeters (Vooruit.brussels) 

2. SPORT 

Sport brengt mensen samen. Vooruit.brussels wil van Quartier ConneXion een trekpleister maken voor sportieve Brusselaars. Een plaats waar jong en minder jong zich kan uitleven. We voorzien tal van sportmogelijkheden binnen en in openlucht. 

Quartier ConneXion tovert de gevangenissen om tot een sportparadijs om te dansen, skaten, klimmen, basketten, (beach)volleyballen, joggen … en er zijn muurtjes genoeg om tegen te sjotten. 

3. PARCK X 

Voor Vooruit.brussels wordt ‘Quartier ConneXion’ een nieuw kloppend hart voor St-Gillis en Vorst. Een verbindende plaats waar mensen elkaar kunnen ontmoeten, tot rust kunnen komen, genieten. 

De grote open ruimtes rondom de gevangenisgebouwen vormen we om tot een groot  park, PARCK X, dat de omliggende wijken met elkaar verbindt.
PARCK X wordt een gemeenschappelijke tuin van de Brusselaars. 

In PARCK X voorzien we véél bomen en planten, die letterlijk en figuurlijk zuurstof zullen geven aan de stad. Er komen tal van speelmogelijkheden en plaatsen om tot rust te komen. De sportinfrastructuur en het openluchttheater waarover we het hierboven hadden worden op een mooie manier geïntegreerd in het park.

Blikvanger van PARCK X wordt de nieuwe stadsboerderij met vijver. Een plaats waar Brusselaars, die meestal geen eigen tuin hebben, zelf mee aan de slag kunnen. De stadsboerderij voorziet ruimte voor pluktuinen en voor hedendaagse volkstuintjes om fruit en groenten te kweken. 
In de nieuwe stadsboerderij grazen schapen en scharrelen kippen. En één van de ronde buitenruimtes transformeren we in een wilde vijver waar fauna en flora hun gang kunnen gaan. De werking van de boerderij gebeurt in samenwerking met de gedetineerden van het nieuwe detentiecentrum Berkendael. 

Door de twee bestaande tuinen van de voormalige directeurswoningen te openen zullen deze de link vormen tussen de nieuwe stadswijk en de Ducpétiauxlaan.
Bewoners en bezoekers zullen kunnen parkeren op parking van het gevangenispersoneel waardoor we van het Antoine Delporteplein een echt voorplein van Quartier ConneXion kunnen maken.

Ook aan de andere kant openen we de gevangenismuren letterlijk. Hierdoor ontstaat in het midden van de Verbindingslaan een nieuw stedelijk plein, het Verbindingsplein, Place Connexion.  

4. GENERATION Z IN QUARTIER X 

Voor Vooruit.brussels wordt ‘Quartier ConneXion’ een plaats waar jonge Brusselaars zich kunnen ontplooien. De site is niet alleen een uitstekend speel- en sportdomein het kan ook de thuis worden van jongeren en jeugdbewegingen uit de buurt, zodat ze eindelijk eigen lokalen hebben en een nieuw jeugdhuis. 

Ook voor jonge ondernemers wordt ‘Quartier ConneXion’ the place to be. Veel jonge Brusselaars hebben geniale ideeën maar ze missen vaak het duwtje in de rug en plaats om ze te realiseren. Vooruit.brussels wil van ‘Quartier ConneXion’ een stek maken waar jonge mensen die ideeën ook effectief kunnen waarmaken.
Droom je al lang van je eigen fotostudio, tech startup, koffiebranderij, horecazaak,…? In ‘Quartier ConneXion’ kan je die droom waarmaken.  

Op langere termijn 

‘Quartier ConneXion’ zien we niet enkel als een tijdelijke invulling van deze site vol potentieel, we zien het vooral ook als een test om te kijken hoe we deze zone op langere termijn kunnen transformeren in een nieuwe duurzame stadswijk.
Een invulling die, doorheen de tijd en samen met de buurt, vorm zal krijgen.  

Vooruit.brussels legt, samen met de 4 ‘tijdelijke’ functies die we hierboven toegelicht hebben, de nadruk bij de definitieve reconversie van de gevangenis-sites hoofdzakelijk op wonen, ontspannen en op onderwijs. Daarnaast moet voor Vooruit.brussels ook de re-integratie van gedetineerden die een korte straf (maximum 3 jaar) uitzitten worden meegenomen in de ontwikkeling van de toekomst van de site. De gedetineerden die in het detentiehuis Berkendael zijn gehuisvest worden kunnen actief worden betrokken bij activiteiten op de site (zoals de boerderij, volwassenenonderwijs, artistieke projecten, sportactiviteiten, …). Daarnaast willen we ook de mogelijkheid onderzoeken om een nieuw detentiehuis (voor maximum 50 personen) te creëren op de site.   

Een nieuwe woonwijk voor mensen die onze stad doen draaien 

Vooruit.brussels wil bij de definitieve transformatie van de gevangenissen verschillende woningtypes voorzien, voor een uiteenlopend en gemengd publiek. Wij zetten daarbij vooral in op ‘Key Workers’ woningen. Dit is geïnspireerd op een Londens concept waarbij betaalbare huisvesting eerst wordt aangeboden aan mensen die essentiële beroepen uitoefenen in onze stad, zoals verplegers, gezondheidspersoneel, kinderverzorgers, leerkrachten, politieagenten, brandweerlieden, … 

Een wijk die jongeren stimuleert om bij te leren 

Voor Vooruit.brussels is sterk onderwijs de basis voor een sterke toekomst. De definitieve transformatie van de gevangenissen zien wij dan als een uitgelezen mogelijkheid om een grote nieuwe onderwijscampus, met een crèche, lagere school en middelbare school, te creëren. Een plaats waar jonge Brusselaars worden gestimuleerd om te leren.    

Interessante voorbeelden 

In binnen- en buitenland zijn er tal van voorbeelden te vinden waar grote verlaten sites werden omgevormd tot bruisende stadsdelen met verschillende functies. Een overzicht: